چگونه جلوه بوکه زیبا ایجاد کنیم؟
بوکه (Bokeh) عبارت است از یک پس زمینه صاف و خارج از فوکوس که هنگام عکاسی از یک سوژه ایجاد می کنیم. منشاء این کلمه یک کلمه ژاپنی (boke) است که به معنای تار (blur) می باشد.
اما چطور می توان به پس زمینه تار دست یافت؟ این سوالی است که در ادامه پاسخ خواهیم داد.
جلوه بوکه چیست؟
بوکه عبارتی است که در عکاسی، برای توصیف مکان هایی از منظره که خارج از فوکوس هستند استفاده می کنیم. این موضوع اغلب به پس زمینه تصویر مربوط می شود. در واقع بوکه به کیفیت فقدان فوکوس باز می گردد. بهترین لنزها توانایی تولید بوکه یکنواخت دارند. این مسئله مربوط به سوژه هایی که در فوکوس قرار دارند نمی شود.
برای درک بهتر عکاسی بوکه نیاز دارید که با مفهوم عمق میدان آشنایی داشته باشید. همچنین نیاز است که بدانیم در عکاسی چگونه فضای سه بُعدی به یک قاب دو بُعدی تبدیل می شود.
برای اینکه بتوانید بر شکل بوکه و ویژگی های آن کنترل مناسبی داشته باشید، ابتدا باید بدانید که چه نوع جلوه ای است و چگونه کار می کند.
بوکه و فوکوس
همه ما می دانیم که نمی توان در یک زمان تمام صحنه را در فوکوس داشت. لنز دوربین در عمل قادر به انجام چنین چیزی نمی باشد. شما نیاز دارید که در هنگام عکاسی برای مناطقی که می خواهید در فوکوس باشند تصمیم گیری نمایید.
به شکل گرافیکی زیر نگاه کنید. در اولین تصویر، پرتوهای نور که از سوژه می رسند بر روی سنسور تصویر همگرا می شوند و تصویری شفاف از سوژه ایجاد می کنند. در دو تصویر بعدی محل همگرایی پرتوهای رسیده در جلو یا عقب سنسور می باشد. این به این معنی است که همگرایی به درستی بر روی صفحه سنسور انجام نمی شود بنابراین وضوح تصویر در این نواحی کم است و در واقع خارج از فوکوس هستند.
تک تک این نواحی خارج از فوکوس با یکدیگر جمع و ترکیب می شوند که نتیجه ی آن بوکه مورد نظر شما خواهد بود.
بوکه و عمق میدان
ممکن است سوال کنید که چه تفاوتی میان بوکه و عمق میدان وجود دارد؟
این دو مفهوم به میزان زیادی به یکدیگر مرتبط می باشند اما یکسان نیستند. عمق میدان عبارت است از محدوده ای از فضای عکاسی که به میزان قابل قبولی در فوکوس قرار دارد. این یک عدد است که قابل اندازه گیری می باشد.
بوکه در حقیقت نتیجه ی حاصل از عمق میدان باریک است. بوکه یک عنصر بصری و یک عامل زیبایی شناختی است. در واقع شما قادر نیستید که به طور دقیق میزان کیفیت و زیبایی آن را اندازه گیری نمایید.
می توان اندازه ی دایره های حاصل از بوکه را با دقت بالایی محاسبه کرد. اما اغلب کسی این کار را انجام نمی دهد. بوکه چیزی بیشتر از این است. بوکه یک جلوه زیبای بصری است و ارزش آن با این موضوع تعیین می شود.
چه عواملی بر تعداد بوکه ها تاثیر می گذارد؟
وقتی که بحث نواحی خارج از فوکوس مطرح می شود، تمامی دوربین ها و لنزها رفتاری مشابه ندارند. تعداد و کیفیت بوکه به عوامل زیادی بستگی دارد. در ادامه به این عوامل اشاره خواهیم کرد.
فاصله از سوژه
مهم ترین عامل، فاصله بین سوژه و دوربین است. همچنین فاصله ی بین سوژه و پس زمینه نیز مهم می باشد.
هرچه دوربین را به نقطه ای که می خواهید بر آن فوکوس کنید نزدیک تر نمایید، عمق میدان باریک تر خواهد شد. این کار سبب می شود بوکه های بیشتری حاصل شود. اگر سوژه شما بیش از حد به پس زمینه نزدیک باشد، امکان تمایز کافی میان پس زمینه و سوژه وجود نخواهد داشت و در نتیجه دایره های بوکه بزرگ نخواهند شد.
فاصله از سوژه بر اندازه و همچنین میزان تار بودن جلوه، تاثیر خواهد داشت.
فاصله کانونی
فاصله کانونی بزرگتر، بوکه های بیشتری را نمایش خواهد داد. دلیل این موضوع این است که فشرده تر بودن منظره سبب می شود نواحی تار، بیشتر از یکدیگر جدا شوند. بنابراین با یک لنز 85mm f/2 تاری پس زمینه بیشتر از لنز 50mm f/2 خواهد بود.
دیافراگم
این موضوع تقریباً سرراست است و جزو مفاهیم پایه ای عکاسی می باشد. هر چه دریچه دیافراگم بیشتر باز شود (عدد f کمتر)، قدرت محو شدن پس زمینه بیشتر خواهد بود و بوکه های بیشتری ظاهر خواهند شد.
اندازه سنسور
از نظر فیزیکی، اندازه سنسور هیچ ارتباطی به میزان تاری نخواهد داشت. اما در عمل ارتباط دارد.
فرض کنیم یک لنز مشابه را بر روی یک دوربین فول فریم و یک دوربین با ضریب برش سنسور 1.5x وصل نماییم. دوربین با سنسور برشی شما را مجبور می سازد برای ایجاد یک قاب مشابه با فول فریم از سوژه فاصله بگیرید.
حال می دانیم فاصله از سوژه بر بوکه تاثیر دارد. هرچه از سوژه فاصله بگیرید، بوکه های کمتری خواهید داشت. بنابراین در این شرایط با یک دوربین با سنسور برشی بوکه های کمتری ظاهر خواهند شد.
چه عواملی بر کیفیت بوکه تاثیر دارند؟
تا الان تنها در مورد عواملی که بر تعداد بوکه ها اثر دارند صحبت کردیم. اما چیزهایی فراتر نیز وجود دارد. کیفیت زیبایی شناختی نیز بسیار مهم است.
تیغه های دیافراگم و شکل آن ها
هنگامی که دریچه دیافراگم کاملاً باز است، شکل آن کاملاً دایره ای است. این بدان معناست که شکل بوکه های شما نیز دایره ای خواهد بود. اما به محض اینکه شروع به افزایش عدد f دیافراگم می کنید، تغییرات در عنبیه لنز شروع به نمایان شدن می کند.
لنزهایی که دارای تعداد زیادی تیغه دیافراگم هستند شکل عنبیه لنز را حتی زمانی که بسته است، تقریباً به شکل دایره ای نگه خواهند داشت. اگر این تیغه ها گرد شده (Rounded) باشند که بسیار بهتر است. اغلب لنزهای امروزی به خصوص لنزهای پُرتره، بین 7 تا 8 تیغه دیافراگم دارند. لنزهایی با تیغه های دیافراگم بیشتر نیز وجود دارد. مثلاً لنز Nikon 105mm f/1.4E ED و لنز Sigma 35mm f/1.4 دارای 9 تیغه دیافراگم هستند.
تیغه های دیافراگم موجود در لنز به صورت شکل زیر دیده می شوند.
از جمله لنزهایی که از نظر تیغه های دیافراگم در وضعیت بدی قرار دارد لنز Canon 50mm f/1.8 II می باشد. این لنز تنها پنج تیغه دیافراگم دارد و بدتر این که این تیغه ها Rounded نیستند. در نتیجه، این لنز دایره های بوکه به شکل پنج ضلعی تولید می کند.
طراحی لنز
لنزها بسته به نوع طراحی ای که دارند ممکن است تفاوت زیادی با یکدیگر داشته باشند. این تفاوت به میزان زیادی به ساختار اپتیکال لنزها بستگی دارد.
در یک دیافراگم باز، اغلب لنزها به لطف وینیتینگ اپتیکال پدیده ای را ایجاد می کنند که چشم گربه نام دارد. در سمت لبه های قاب تصویر، دایره های بوکه از فرم اصلی دایره ای خود خارج خواهند شد. آن ها به شکل چشم خواهند شد و شکل اصلی آن ها تغییر می کند.
وینیتینگ اپتیکال بی نهایت می تواند باعث شود بخش هایی از تصویر که خارج از فوکوس هستند به شکل دایره های چرخشی تبدیل شوند.
در لنزهای دارای عدسی غیرکُروی در بسیاری از موارد دایره های بوکه ملایم تر بوده و دارای حلقه های متحدالمرکز، مانند شکل حلقه های پیاز می باشند.
خاک و گرد و غبار بر روی لنز
لکه های بزرگ و ریز گرد هایی که ممکن است بر روی لنز شما وجود داشته باشد، اثر خود را در بوکه شما نشان خواهند داد.
اغلب این مسئله در لنزهای قدیمی تر وجود دارد. ویرایش و حذف این لکه ها از روی تصاویر بوکه کار بسیار زمان بر یا شاید غیر عملی باشد. بنابراین به خاطر داشته باشید که قبل از عکاسی عدسی لنز را کاملاً تمیز نمایید.
چطور به بوکه های دلپذیر تر دست پیدا کنیم؟
صراحتاً می گوییم که چیزی به نام دلپذیرترین بوکه وجود ندارد. همه ماجرا به دیدگاه و سلیقه شما بستگی دارد. با این وجود، یک نوع بسیار تحسین برانگیز با تعداد بوکه های زیاد وجود دارد. در مورد تصاویری شبیه به عکس های زیر صحبت می کنیم:
ممکن است سوال کنید که چگونه می توان همچین تصاویری ایجاد کرد؟ جواب این است که می توانید از آنچه که تا بحال از این مقاله آموخته اید استفاده نمایید.
لنز
چه نوع لنزی انتخاب خوبی برای ایجاد جلوه بوکه است؟ اول از همه به یک لنز سریع نیاز دارید. یک انتخاب عالی که قیمت مناسبی هم دارد می تواند Canon 50mm f/1.8 STM یا معادل آن در نیکون یا سونی، باشد. البته انتخاب های عالی زیاد دیگری نیز برای لنز وجود دارد.
باید در نظر داشته باشید که هر لنز تا یک درجه خاصی قابلیت تار کردن پس زمینه را دارد. اگر یک لنز 55-18 میلیمتر داشته باشید، این لنز تاری را تا حدودی ایجاد خواهد کرد. به خصوص در فاصله کانونی 55mm (در حدود f/5.6). اما لنزهای پرایم استاندارد یا یک لنز زوم سریع و به روز، قادر است تار بودن را به میزان بسیار بیشتری انجام دهد. چنین لنزی کنترل بیشتری بر پس زمینه به شما خواهد داد.
سطح دیگری از لنزها که بوکه های زیادی ایجاد می کنند لنزهای پرایم بسیار سریع (superfast) و لنزهای زوم تله فوتو f/2.8 می باشند. یک لنز EF 70-200 f/2.8 (یا هر برندی دیگر) انتخاب بسیار معروفی در بین اغلب عکاسان حرفه ای و دوستداران این سبک عکاسی می باشد. این نوع لنز، تطبیق پذیری منحصر به فرد و تاری بسیار عالی ای را ارائه می دهد.
یک لنز پرایم 85mm f/1.4 یا 135mm f/2 یک عمق میدان باریک به همراه بوکه ی عالی ارائه می دهد.
انتخاب دیگر البته بسیار گران، یک لنز 200mm f/1.8، 300mm f/2.8 یا 400mm f/2.8 می باشد. لنز 200mm f/1.8 به طور خاص برای پُرتره و بوکه ساخته شده است و قطعاً بهترین انتخاب برای این نوع عکاسی می باشد.
در عکاسی ماکرو، حتی با یک دیافراگم باریک نیز بوکه های زیادی خواهید داشت. دلیل این موضوع این است که از فاصله خیلی نزدیک عکاسی می کنید.
چرا فاصله در بوکه مهم است؟
زمانی که بحث بوکه مطرح می شود، دیافراگم مهمترین موضوع است. عمق میدان و فوکوس نیز با فاصله کمی در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. علاوه بر دیافراگم، فاصله نیز نقش مهمی در تار شدن تصاویر شما بازی می کند.
منظور از فاصله در واقع مسافت بین دوربین و سوژه می باشد و با فاصله سوژه و پس زمینه در تضاد است.
شما می توانید با استفاده از f/2.8 تعداد زیادی بوکه عالی در عکس خود داشته باشید، حتی اگر از سوژه خود دور باشید، این به این دلیل است که فاصله کانونی بسیار کم است.
اما اگر درحالی که از یک دیافراگم متوسط استفاده می کنید، خیلی به سوژه نزدیک شوید، پس زمینه به صورت تار ظاهر خواهد شد. دلیل این موضوع این است که پس زمینه نسبت به سوژه بسیار دورتر از دوربین است.
اگر لنز شما تنها می تواند به f/5.6 دسترسی داشته باشد (بسیاری از لنزهای زوم این چنین هستند)، در نظر داشتن نکته ذکر شده می تواند برای شما مفید باشد.
چرا نور در عکاسی بوکه مهم است؟
قطعاً یکی از مهم ترین جنبه های تولید بوکه های عالی، نورهای موجود در تصویر است.
اگر در شرایط کنترل شده هستید در جایی که می توانید نور را تنظیم کنید و می خواهید این نوع عکاسی را آزمایش کنید، ممکن است به این نتیجه برسید که دیافراگم کاملاً باز بهترین عملکرد را دارد.
به خاطر داشته باشید که این شرایط باعث تولید نتایج هموار و بوکه ای بزرگ خواهد شد.
لازم نیست که حتماً نورها مطابق آنچه که در شکل بالا می بینید در پشت سوژه باشند. این نور می تواند یک نور تصادفی باشد که در صحنه عکاسی شما ظاهر می شود. همواره لازم است که به محیط اطراف سوژه خود توجه داشته باشید. این بر عهده شماست که موقعیت مناسب را شناسایی کرده و از مزیت آن استفاده نمایید.
چطور می توان جلوه بوکه را ایجاد کرد؟
- 1) منظره مورد نظر خود را پیدا کنید.
اول از همه نیاز است که مکان مناسب برای عکاسی را پیدا نمایید. مواردی که باید به آن ها توجه داشته باشید عبارتند از نور، اندازه ناحیه عکاسی و اینکه می خواهید پس زمینه چطور به نظر برسد.
تصویر زیر می تواند یک صحنه برای آزمایش عکاسی بوکه باشد.
- 2) سوژه خود را پیدا کنید.
ما تمایل داشتیم که موضوع سوژه عکاسی ما تا جایی که امکان دارد طبیعی باشد. بنابراین عکاسی از برگ را انتخاب کردیم.
ترکیب این سوژه با باقی منظره، کنتراست زیبایی از شکل سوژه و رنگ های مکمل ایجاد خواهد کرد.
- 3) برای عکاسی راحت تر دوربین را بر روی اولویت دیافراگم قرار دهید.
دوربین را بر روی اولویت دیافراگم قرار دهید. این کار باعث می شود راحت تر بتوانید دیافراگم را تغییر دهید. اگر منظره دارای نور خوبی است ISO 100 را انتخاب نمایید.
در یک روز آفتابی، یک f/2.8 در ISO 100 سرعت شاتر در حدود 1/1000 ثانیه را به شما خواهد داد.
مزیت استفاده از حالت اولویت دیافراگم این است که اگر احساس کنید f/2.8 بیش از اندازه باریک است و بخواهید از f/8 استفاده نمایید، دوربین تنظیمات را مطابق با این تغییر دیافراگم اعمال خواهد کرد.
به موازاتی که از گام 3 دیافراگم بالاتر بروید، سرعت شاتر به همان نسبت کاهش خواهد یافت.
بهتر است از لنزی استفاده نمایید که دارای فاصله کانونی مناسب باشد تا میزان تاری به حد مناسبی نمایش داده شود.
- 4) عکس بگیرید.
عکس بگیرید. همان طور که می بینید، دوربین به سوژه نزدیک است و فاصله بین سوژه تا افق بسیار بیشتر است. این کار تاری را برجسته می کند و جلوه بوکه بیشتری را ایجاد می کند.
با وجود شبنم های روی علفزار، عکس و بوکه شما زیبا تر می شود. این کار سبب می شود نور برجسته تر شود.
و این هم نتیجه! شما می توانید با استفاده از یک دیافراگم باز با دوربین خود عکس های بوکه زیبایی بگیرید. به همین سادگی!
نتیجه گیری
اغلب با نورهای موجود در شب می توان بوکه های جذاب تری ایجاد کرد. توصیه می کنیم در ساعت طلایی (در عکاسی ساعت طلایی تقریباً از یک ساعت پس از طلوع خورشید و یک ساعت قبل از غروب خورشید شروع می شود.) از خانه بیرون بروید و تا غروب کامل از نورهای دور دست عکس های بوکه بگیرید.
عکاسی بوکه در شهرها که دارای نور چراغ ماشین و نورهای خیابان هستند بسیار جذاب می باشد. به این مکان ها بروید و برای خودتان پس زمینه بوکه ایجاد نمایید.
می توان با استفاده از نرم افزارهای Photoshop و Lightroom بر روی تصاویر پس زمینه بوکه ایجاد کرد. در اینترنت آموزش های خوبی برای چگونگی انجام این کار وجود دارد که می توانید به آن ها مراجعه نمایید.
